Zarząd sukcesyjny nad przedsiębiorstwem – kwestie zarządzania działalnością gospodarczą po śmierci jej właściciela bardzo długo nie były dość dokładnie uregulowane prawnie. Zgodnie z nową ustawą z dnia 5 lipca 2018 roku wprowadzono instytucję zarządu sukcesyjnego. Jest to nowe rozwiązanie w polskim prawie gospodarczym, a jego powołanie ma niebagatelne znaczenie.
Celem powołania zarządu sukcesyjnego jest możliwość utrzymania ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej po śmierci jej właściciela założyciela. Działalność jest traktowana jako podatnik podatku dochodowego i jeżeli w trakcie roku jej właściciel umrze, to i tak należy przeprowadzić rozliczenie przychodów i dochodów z czasu przed śmiercią właściciela.
Przychód i dochód wygenerowany przez przedsiębiorstwo musi zostać rozliczony w terminach ustalonych przez ustawodawcę. Śmierć właściciela była dotąd bardzo poważnym utrudnieniem w dopełnieniu wszystkich formalności. Obecnie, dzięki wprowadzeniu zarządu sukcesyjnego, firma w spadku, może nieprzerwanie funkcjonować bez utrudnień i na tych samych zasadach, na jakich funkcjonowała przed śmiercią właściciela. Dla sprawności rozliczeń, firma w spadku posługiwać się musi Numerem Identyfikacji Podatkowej, który był przypisany do zmarłego przedsiębiorcy. W ten sposób łatwiej utrzymać ciągłość rozliczeniową. Nie trzeba też wnioskować o nadanie firmie nowego NIP.
Zarząd sukcesyjny
Po śmierci przedsiębiorcy, właścicielami firmy stają się jego spadkobiercy ustawowi lub testamentowi. Mogą samodzielnie zarządzać przedsiębiorstwem, a mogą powołać do tego celu zarząd sukcesyjny. Zarząd sukcesyjny może też powołać sam właściciel przed swoją śmiercią. Po wybraniu zarządcy sukcesyjnego musi zamieścić stosowny zapis w CEIDG. Z chwilą śmierci przedsiębiorcy, zarządca przejmuje odpowiedzialność i decyzyjność związaną z firmą. Jeżeli przedsiębiorca sam nie wybierze takiego zarządcy, wówczas spadkobiercy mogą to zrobić. Decyzja musi zapaść wśród takiej liczby spadkobierców, którzy w sumie mają więcej niż 85/100 udziału w przedsiębiorstwie w spadku. Należy to zrobić w formie aktu notarialnego, a zgłoszenia do CEIDG dokonuje notariusz najpóźniej następnego dnia, po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego.
Czas na ustanowienie zarządcy to maksymalnie 2 miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy.
Zarządca sukcesyjny
Zarządcą może być osoba fizyczna, która posiada pełnię zdolności prawnej. Nie orzeczono wobec niej zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, ani środka karnego lub zabezpieczającego w zakresie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Nie orzeczono również wobec niej zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie zarządu majątkiem. Zarządca musi wyrazić zgodę na objęcie takiej funkcji.
Zarząd trwa dwa lata od dnia śmierci właściciela firmy. W wyjątkowych sytuacjach sąd może ten okres wydłużyć do lat pięciu. Zarządca może złożyć pisemną rezygnację z pełnionej funkcji. Jeżeli tego nie zrobi odpowiada jak właściciel przedsiębiorstwa. Posługuje się znakiem i nazwą firmy z dopiskiem „w spadku”. Odpowiada przed sądem, może pozywać i być pozywany, bierze udział w procesach administracyjnych, działa w imieniu własnym, ale na rzecz właściciela przedsiębiorstwa w spadku.
Może zostać odwołany z powodu rażącego naruszania swoich obowiązków.